Kripto Para Tam Olarak Nedir?
Kripto Para Tarifi ve Geçmişi ve Ülkemizde’ki Yeri
Kripto Para Tam Olarak Nedir ?
Kripto varlıklar, hizmet ve mal alış verişi için kullanılan dijital ortam, online ve merkezi olmayan bir para birimidir, Kripto paralar ve ağları güçlü kriptografi adı verilen, hesap ve kullanıcı hakkında bilgileri anlaşılmaz bir hale getirerek koda dönüştüren matematiksel yöntemler kullanır ve bu sayede Online bankacılığa benzer. Kullanıcıların isimleri, verileri, hesapbilgileri ve transfer para bilgileri dahil her bilgi farklı online bloklara kodlamaları yapılır ve bu blok zincirine erişim izni sadece kullanıcının kendisi sayesinde gerçekleşebilir. Kripto para sistemlerini günümüzde mevcut olan online bankacılık sistemlerinden ayıran en önemli teknolojik gelişmelerden biri Blockchain’in özellikleri bu şekildedir.
Blockchain teknolojisi kripto paraları takip edilemez ve merkezi otoriteden bağımsız hale getiren de Blockchain teknolojisi olmuştur. Sağladığı yüksek güvenlikli kodlama sistemi ve işlem süresi nedeniyle merkez bankaları içlerinde olmak üzere birçok finansal kuruluş ve kuruluşta, şuanlık başlıca olarak uluslar arası para transferi için olsa da farklı ve çeşitli alanlarda aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kripto Paraların Geçmişi
Kripto paralar yeni yeni duyulup hayatımıza girmiş olsa da çıkışlarında önemli yardımları olan buluşların miladı 1980’lere kadar dayanıyor. Amerikalı ünlü kriptograf David Chaum, 1983 yıllarında eCash adı verilen elektronik para sistemi’nin ardından 1990 yıllarında DigiCash ismini verdiği elektronik para şirketini kurdu ve aynı zamanda Kör imza teknolojisi ile yaptığı yenilik sayesinde kripto para sisteminin temellerini attı. Ancak ”kripto para” tabirinini kullanılması 1998 yıllarına kadar uzamış ve 1998 yıllarında Çinli bilgisayar mühendisi Wei Dai’nin b-money isimli elektronik para sistemi icadı ile başlamıştır. 2008 yıllarında tüm dünyayı vuran küresel ekonomik krizinin ardından ise merkezi otoritelere olan güven tabanlara inmiş ve güven azalmış, bireyler devlet, banka gibi kuruluşların kontrolü ve erişimden uzak bir birikim ve yatırım yöntemi keşfine çıkmıştır. Kripto paraların ilk örneği olan Bitcoin ise tam bu küresel ekonomik krizinin ardından 2009 yıllarında Stoshi Nakamoto lakaplı, kim olduğu ve kimliği halen zamanımızda bile belli olmayan bir kişi veya grup tarafından üretilip piyasaya sürülmüştür. Dünya çapında yükselişte olan ve talebi giderek artış yaşayan kripto para çeşitlerinin Ocak 2021 tarihi itibari ile sayısı 5 bine ulaşmış, Mayıs 2021 tarihi itibari ise 10 bin’i geride bırakmıştır.
Türkiye’de Kripto Para
Tüm dünyada sesini duyuran kripto para gün geçmeden Türkiye’de de kısa sürede kitlesini oluşturmuştur. Statista araştırma platformunun 2020 senesinde yaptığı ve her ülkeden 4 bin katılımcının katılarak yürüttüğü global tüketici araştırmasının ulaştığı verilere göre şu an Türkiye, kripto para sahipliği veya kullanım alanlarında yüzde 16 oranıyla dünya sıralamasında dördüncü sırada yerini alırken Türkiye’de kripto para sahibi olanların sayısı 2021 itibariyle yaklaşık 2,5 milyon olarak açıklanmıştır. Çin Merkez bankasının 2013’ten bu yana sürdürdüğü ve Mayıs 2021 tarihinde sıkılaştırdığı kripto para düzenlemelerinin hemen ardından Türkiye de kripto para kullanım alanlarına çeşitli sınırlamalar getiren ülkelerde yerini almıştır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) 16 Nisan da hazırladığı yönetmeliğe dayanarak 30 Nisan 2021 itibariyle kripto varlıkların mal ve hizmet alışverişi için doğrudan veya dolaylı kullanımını yasak hale geitrmitşir. Kripto para alım satım işlemlerine ilişkin herhangi bir sınır getirilmemiş haldeyken mal ve hizmet satımları için kullanımların sınırlandırılmasına yönelik “kripto varlıkların bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi, anonim yapıları dolayısıyla yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz kullanılabilmesi, işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması” ifadeleri yerini almıştır. 5 milyon aktif kripto para yatırımcısı ve 28 milyar Türk Lirası işlem hacmi ile Türkiye’de ilgi gördüğü gibi birçok ülkede de giderek artan bir ilgi mevcuttur.